Trideset godina od potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma
Podijeli vijest
Značaj i kontekst potpisivanja
Dana 14. decembra 1995. godine, u Parisu je formalno potpisan Dejtonski mirovni sporazum, čime je okončana agresija na Bosnu i Hercegovinu. Ovaj dokument, koji je uslijedio nakon pregovora u američkom gradu Daytonu mjesec dana ranije, označio je kraj gotovo četiri godine ratnih zbivanja. On je definisao Bosnu i Hercegovinu kao državu sastavljenu od dva entiteta i Brčko distrikta.
Ključni akteri i ustavni okvir
Mirovne pregovore su predvodili tadašnji predsjednik Republike BiH Alija Izetbegović, predsjednik Hrvatske Franjo Tuđman i predsjednik Srbije Slobodan Milošević. Sporazum su sve tri strane potpisale u Elizejskoj palati. Dejtonski sporazum se sastoji od 11 aneksa, a najznačajniji je Aneks 4, koji predstavlja Ustav Bosne i Hercegovine. Njime su potvrđeni suverenitet, teritorijalni integritet i nezavisnost države, koja je uređena kao zajednica dva entiteta – Federacije BiH i Republike Srpske – i Brčko distrikta, uz priznavanje tri konstitutivna naroda: Bošnjaka, Hrvata i Srba, zajedno s Ostalima.
Ustav je precizirao nadležnosti državnih i entitetskih institucija, kao i proceduru za njegove izmjene. Međutim, ovo ustavno uređenje je s vremenom postalo jedan od kliučnih izazova u funkcionisanju savremene Bosne i Hercegovine i ozbiljna prepreka na njenom putu ka evroatlantskim integracijama. Neslaganja oko ustavnih reformi su godinama produbljivala političke podjele, a taj jaz se reflektirao na gotovo sve segmente društvenog života.
