PSR J1719-1438 b: Zašto je pulsar okružen dijamantskom planetom?
Podijeli vijest
Pojava dijamantske planete oko pulsara
U nepreglednom prostranstvu kosmosa, gdje se zakoni fizike i hemije neprestano isprAppleiću, postoje nebeska tijela koja prevazilaze naše trenutno shvatanje i podstiču nas da preispitamo granice mogućeg. Jedan takav primjer je PSR J1719-1438 b, egzoplaneta koja orbitira oko pulsara, a za koju se, prema naučnim podacima, smatra da je gotovo u potpunosti sastavljena od dijamanta. Otkriće ovog kosmičkog dragulja 2011. godine izazvalo je veliko uzbuđenje u naučnoj zajednici, otvarajući mnoga pitanja o njenom porijeklu i razvoju.
Pulsari su neutronske zvijezde koje se izuzetno brzo rotiraju, emitujući snažne zrake elektromagnetnog zračenja. Kada te zrake pređu preko Zemlje, mi ih registrujemo kao pravilne impulse, slične svjetioniku. PSR J1719-1438 je milisekundni pulsar, što znači da se rotira nevjerovatnih 173 puta u sekundi. Samo po sebi, otkriće planeta oko pulsara je iznenađujuće, jer se vjeruje da su pulsari rezultat eksplozija supernova, događaja koji bi uništio sve obližnje planete. Međutim, PSR J1719-1438 b nije obična planeta; njena izuzetna gustoća i sastav čine je jedinstvenom u poznatom svemiru.
Uloga pulsara i njegovog pratioca
PSR J1719-1438 je milisekundni pulsar koji se nalazi na udaljenosti od oko 4.000 svjetlosnih godina od Zemlje, u sazviježđu Serpens. Njegova izvanredna brzina rotacije ukazuje na to da je prošao kroz proces “recikliranja”, tokom kojeg je privukao materijal od obližnje zvijezde, što je povećalo njegovu brzinu rotacije. Upravo ova interakcija sa pratiocem ima ključnu ulogu u priči o dijamantskoj planeti.
Pratilac pulsara, PSR J1719-1438 b, ima masu približno 1,2 puta veću od mase Jupitera, ali je nevjerovatno gust, sa radijusom od samo oko 60.000 kilometara. Upravo je ova gustoća navela naučnike da zaključe da je planeta pretežno sastavljena od ugljika i kisika u kristalnom obliku – odnosno, dijamanta. Pretpostavlja se da je prvobitno bila zvijezda pratilica koja je izgubila veći dio svoje mase zbog pulsara, ostavljajući za sobom samo jezgro bogato ugljikom.
Proces krađe mase i formiranje dijamanta
Teorija o nastanku dijamantske planete uključuje dramatičan proces “krađe mase”. Pulsar, kao izuzetno gusto tijelo sa snažnom gravitacijom, postepeno je usisavao materijal sa svoje zvijezde pratilice. Ovaj proces je trajao milijardama godina, tokom kojih je pratilica izgubila gotovo svu svoju masu, ostavljajući za sobom samo jezgro bogato ugljikom i kisikom.
Kako je zvijezda pratilica gubila masu, njena gravitacijska sila je slabila, a pulsar je nastavio da je bombarduje radijacijom. Ova radijacija je dodatno uklanjala vanjske slojeve zvijezde, izlažući jezgro sve većem pritisku. Pod ekstremnim pritiskom i temperaturom, atomi ugljika i kisika su se kristalizirali, formirajući dijamantnu strukturu. Na kraju, sve što je ostalo od zvijezde pratilice jeste gusta, dijamantna planeta koja kruži oko pulsara.
Ekstremni uslovi i buduća istraživanja
Uslovi na PSR J1719-1438 b su nezamislivi. Površinska temperatura se procjenjuje na nekoliko hiljada stepeni Celzijusa, a gravitacija je toliko jaka da bi sve što bi se našlo na površini bilo smrvljeno. Iako je planeta sastavljena od dijamanta, ona nije sjajna i blistava kao dijamanti koje poznajemo na Zemlji. Umjesto toga, to je tamna, gusta kugla ugljika i kisika, izložena neprekidnom bombardovanju radijacijom sa pulsara.
Iako je malo vjerovatno da bi život mogao postojati na PSR J1719-1438 b, njeno postojanje nam govori mnogo o ekstremnim uslovima koji mogu postojati u svemiru i o neobičnim objektima koji se mogu formirati pod tim uslovima. Također, ovo otkriće otvara vrata novim istraživanjima o evoluciji binarnih sistema i o ulozi pulsara u formiranju planeta. Otkriće PSR J1719-1438 b je samo početak. Naučnici nastavljaju da istražuju ovaj neobični sistem, koristeći napredne teleskope i simulacije kako bi bolje razumjeli njegov nastanak i evoluciju. Buduća istraživanja će se fokusirati na preciznije mjerenje mase i radijusa planete, kao i na analizu radijacije koju emituje pulsar. Ove informacije će pomoći naučnicima da potvrde teoriju o dijamantnom sastavu planete i da steknu dublji uvid u procese koji se odvijaju u ekstremnim uslovima svemira.
PSR J1719-1438 b je podsjetnik na to koliko je svemir raznolik i nepredvidiv. Njegovo postojanje nas tjera da preispitamo naše pretpostavke o tome šta je moguće i da nastavimo da istražujemo nepoznato. Ko zna kakva nas još iznenađenja čekaju u dubinama svemira?
