Pilule za kontracepciju – zaostavština nacista iz Aušvica

Prve antibebi-pilule pojavile su se u SAD-u, proizvedene na osnovu “naučnih” saznanja nacističkih ljekara iz Aušvica.

Bol koji je osjetila kada joj je jedan zatvorenik u Aušvicu tetovirao logoraški broj bio je ogroman, prisjeća se Rene Diring.

“Budi sretna što dobijaš broj, inače bi odmah završila u peći”, rekao je. Nacisti su je stavili pred izbor: “Ili ideš u logor smrti Birkenau”, rekli su joj, “ili nam stojiš na raspolaganju za medicinska istraživanja. To te neće ubiti.”

Rene Diring (1921–2018) odlučila se za ovo drugo i završila kao pokusni kunić u laboratoriji ginekologa Karla Klauberga. Svoju priču ispričala je 1992. godine u Muzeju holokausta u SAD-u. Bila je jedna od stotina žena na kojima je ljekar sprovodio eksperimente sterilizacije.

Karl Klauberg – autoritet hormona

Klauberg je studirao na Medicinskom fakultetu u Kilu i 1925. godine stekao doktorat. Specijalizirao se u oblasti ginekologije i zajedno s hemičarima farmaceutske kompanije Šering-Kalbaum razvijao hormonske preparate. Njegova metoda da pomogne neplodnim ženama da zatrudne učinila ga je autoritetom u istraživanju hormona.

Prvog maja 1933. Klauberg se učlanio u Nacionalsocijalističku njemačku radničku partiju (NSDAP) i SA (“Sturmabteilung”). Kao i mnogi ljekari u nacističkoj Njemačkoj, očekivao je od vlasti pomoć u napredovanju svojih istraživanja. Za vrijeme vladavine nacista, svaka njemačka žena imala je obavezu rađati što više djece – najbolje plavokose i plavooke.

Klauberg je, međutim, istraživao i metodu sterilizacije žena, što je bilo u skladu sa zloglasnom rasnom politikom NS-a, čiji je cilj bio istrebljenje Jevreja, Sinta i Roma u narednim generacijama.

Pakao Bloka 10

1942. godine Klauberg šalje molbu Hajnhrihu Himleru, odgovornom za sprovođenje Holokausta, da mu odobri “novu metodu neoperativne sterilizacije nepoželjnih žena”. Proljeće 1943. godine: dobija prostorije u Aušvicu – u Bloku 10 stvara svoju eksperimentalnu laboratoriju. Prve Jevrejke iz obližnjeg logora smrti Birkenau dovoze se ovamo.

“Ujutru, nakon što smo bile izbrojane, naši brojevi su se dozivali da siđemo dole. Stajale smo napolju u redu, a zatim smo jedna po jedna ulazile u sobu i ležale na crnom staklenom stolu, koji je služio i kao rentgenski sto. Dok je tečnost ubrizgavana u naša tijela, rentgenska mašina je radila, tako da je ljekar mogao da vidi šta radi sa tečnošću, ali ta injekcija je strašno pekla”, prisjeća se Rene Diring.

Ni ona ni druge žene tada nisu znale šta im se dešava. Klauberg je sprovodio eksperimente testirane na životinjama. Instrumenti nisu sterilni, nema anestezije, a procedure su uključivale ubrizgavanje otrovnih supstanci koje oštećuju jajovode.

“Morala sam da ležim tri dana u strašnim bolovima”, prisjeća se Diring.

Gnojne upale, trovanje krvi, bolovi nalik porođajnim i strašno pečenje – to su bile uobičajene posljedice eksperimenata. Žene su pokušavale prigušiti vrisak, jer bi u suprotnom bile poslane u gasnu komoru u Birkenau.

Zanemarivanje ljudskih prava

Kako je moguće da ljekar potpuno zanemari etiku?

“Medicinski i ljudski razlozi igraju sporednu ulogu kada neko prihvati i vjeruje: Ovo više nisu ljudi, ovo su niža bića”, objašnjava istoričarka Andrea Lev iz Centra za studije Holokausta u Minhenu.
Klauberg je vidio šansu da iskoristi sistem za sopstvenu karijeru, slavu i čast. Himler je želio znati koliko vremena je potrebno da se steriliše 1000 žena, a Klaubergov odgovor bio je da bi uz deset pomoćnika jedan ljekar mogao sterilisati nekoliko stotina, pa čak i 1000 žena za jedan dan.

Posljedice i pilula

27. januara 1945. Crvena armija oslobađa Aušvic. Klauberg bježi i nastavlja eksperimente u Ravensbriku, kasnije je uhapšen i osuđen u Moskvi, pušten 1955. i vraćen u Njemačku. Centralni savjet Jevreja podnio je prijavu protiv njega, ali Klauberg tvrdi da je bio žrtva “klevete”. Umro je 9. avgusta 1957. prije nego što je proces započet.

U avgustu 1960. u SAD-u pojavljuje se prvi hormonalni kontraceptivni medikament pod imenom “Enovid”. Klaubergova istraživanja značajno su doprinijela razvoju ovog preparata. Kompanija Šering, koja je finansirala eksperimente, kasnije postaje dio farmaceutskog giganta Bayer i i dalje distribuira pilule za kontracepciju.

“Ova revolucionarna metoda planiranja porodice postala je ključni faktor emancipacije i prekretnica za društvo”, saopštio je koncern na svom internet-portalu.