Azijske sajber bande šire operacije širom svijeta

Kriminalne mreže iz Azije, koje stoje iza industrije kibernetičkih prevara vrijedne više milijardi dolara, šire svoje djelovanje na globalnom nivou, uključujući Južnu Ameriku i Afriku, navodi se u izvještaju Ujedinjenih nacija objavljenom u ponedjeljak. Racije u jugoistočnoj Aziji nisu uspjele zaustaviti njihove aktivnosti.

Kancelarija Ujedinjenih nacija za droge i kriminal (UNODC) ističe da su kriminalne grupe, koje su se pojavile u jugoistočnoj Aziji posljednjih godina i uspostavile ogromne komplekse sa desetinama hiljada radnika (mnogi od kojih su žrtve trgovine ljudima prisiljene na vršenje prevara), evoluirale u sofisticiranu globalnu industriju.

Nezaustavljivo širenje uprkos mjerama

Iako su vlade zemalja jugoistočne Azije pojačale borbu protiv ovih grupa, sindikati kriminala su se preselili unutar regiona i izvan njega. UNODC upozorava da je došlo do “potencijalno nepovratnog prelivanja… ostavljajući kriminalnim grupama slobodu da biraju, sele… po potrebi”.

Regionalni analitičar UNODC-a, John Wojcik, slikovito opisuje situaciju:

“Širi se kao rak… Vlasti ga liječe na jednom području, ali korijeni nikada ne nestaju; oni se jednostavno premještaju.”

Prema konzervativnim procjenama UNODC-a, postoje stotine velikih centara za prevare širom svijeta koji generišu desetine milijardi dolara godišnjeg profita. Agencija poziva države na zajednički rad i intenziviranje napora za ometanje finansiranja ovih bandi.

Wojcik dodaje:

“Regionalna industrija sajber prevara… nadmašila je druge transnacionalne zločine, s obzirom na to da je lako skalabilna i sposobna da dosegne milione potencijalnih žrtava online, bez potrebe za premještanjem ili krijumčarenjem nezakonite robe preko granica.”

Samo Sjedinjene Države su prijavile gubitke veće od 5,6 milijardi dolara zbog prevara sa kriptovalutama u 2023. godini, uključujući više od 4 miliona dolara u takozvanim “pig-butchering” prevarama (romantične prevare s ciljem iznuđivanja novca, često od starijih i ranjivih osoba).

Adaptacija kriminalaca i nove lokacije

Posljednjih mjeseci, vlasti Kine, Tajlanda i Mjanmara pokrenule su akcije protiv operacija prevara u pograničnim područjima bezakonja, pri čemu je Tajland prekinuo snabdijevanje strujom, gorivom i internetom oblastima gdje se nalaze kompleksi za prevare.

Međutim, kriminalne grupe su se prilagodile, premještajući operacije između “najudaljenijih, najranjivijih i najmanje pripremljenih dijelova jugoistočne Azije”, posebno u Laosu, Mjanmaru i Kambodži, ali i šire, iskorištavajući područja sa slabim upravljanjem i visokom stopom korupcije. Racije u dijelovima Kambodže dovele su do “značajnog širenja na udaljenije lokacije”, uključujući zapadnu provinciju Koh Kong i područja koja graniče s Tajlandom i Vijetnamom. Nove lokacije se i dalje razvijaju u Mjanmaru, zemlji zahvaćenoj sukobom.

Glasnogovornici kambodžanske vlade i mjanmarske vojne hunte nisu odmah odgovorili na zahtjeve za komentar.

Globalni doseg i upozorenje

UN agencija navodi da su sindikati proširili djelovanje i na Južnu Ameriku, tražeći partnerstva sa tamošnjim narko kartelima radi pranja novca i podzemnog bankarstva. Sve više uspostavljaju operacije i u Africi (Zambija, Angola, Namibija) te u Istočnoj Evropi (Gruzija).

Bande su također brzo diverzifikovale svoju radnu snagu, regrutujući ljude iz desetina zemalja, što odražava globalni domet prevara i pokušaje izbjegavanja napora u borbi protiv trgovine ljudima. Tokom nedavnih akcija na tajlandsko-mjanmarskoj granici spašeni su državljani više od 50 zemalja, od Brazila do Nigerije, Šri Lanke i Uzbekistana.

Međunarodna zajednica je na “kritičnoj prelomnoj tački”, zaključuje UNODC, upozoravajući da će neuspjeh u rješavanju ovog problema imati “posljedice bez presedana za jugoistočnu Aziju koje će odjeknuti globalno”.