Ustavni sud BiH ukinuo sporni zakon Republike Srpske

Ustavni sud Bosne i Hercegovine stavio je van snage više pravnih akata koje je donijela Narodna skupština Republike Srpske, ocijenivši ih neustavnim jer zadiru u nadležnosti države BiH.

Ukinuti su Zakon o neprimjenjivanju zakona i zabrani djelovanja vanustavnih institucija Bosne i Hercegovine, Zakon o dopuni Krivičnog zakonika RS, kao i Odluka o mjerama i zadacima proisteklim iz neustavnih odluka i postupaka vanustavnih institucija BiH, te dijelovi zaključaka sa 17. posebne sjednice Narodne skupštine RS-a održane 26. februara 2025.

Ustavni sud je utvrdio da ovi akti nisu u skladu s članovima I/2. i III/3.b) Ustava BiH. Naglašeno je da entiteti ne mogu jednostrano preuzimati nadležnosti koje pripadaju državi, niti poništavati važenje državnih zakona.

“Donošenjem osporenog Zakona Narodna skupština Republike Srpske postupala je van svojih ovlaštenja,” navedeno je u odluci Suda.

U obrazloženju se navodi da zakoni RS-a ciljano isključuju primjenu državnih zakona kao što su Zakon o Visokom sudskom i tužilačkom vijeću BiH, Zakon o SIPA-i, Zakon o Sudu BiH i Zakon o Tužilaštvu BiH. Time se, prema ocjeni Suda, ugrožava suverenitet države BiH i narušava jedinstvo u oblasti pravosuđa i sigurnosti.

Ustavni sud podsjeća da, iako vraćanje prenesenih nadležnosti entitetima nije apriori protivustavno, to može učiniti isključivo Parlamentarna skupština BiH, a ne entitetski organi jednostranim potezima.

Sporna je i odredba dopunjenog Krivičnog zakonika RS-a kojom se uvodi novo krivično djelo – “nepoštovanje ili neizvršavanje odluka institucija ili organa Republike Srpske”. Ustavni sud ocjenjuje da je ta odredba preširoko postavljena i omogućava sankcionisanje i u slučajevima kada odluke nisu pravomoćne, zakonite ili ustavne, čime se derogira sudska i ustavnosudska kontrola i narušava pravna sigurnost.

“Osporenom odredbom uvodi se supremacija odluka Republike Srpske nad državnim institucijama, što je suprotno ustavnoj hijerarhiji i načelu vladavine prava,” zaključuje Ustavni sud BiH.

Zbog svih navedenih razloga, Sud je zakone i odluke RS-a stavio van snage ab initio – od samog početka njihove pravne primjene, čime je njihov pravni učinak u cijelosti poništen.