Ruski dronovi s vlaknima: Novi udar na ukrajinske Himarse

Ruska elitna dronska jedinica “Rubikon” uništila je ukrajinski Himars raketni sistem koristeći novu generaciju bespilotnih letjelica vođenih optičkim kablom, što predstavlja ozbiljan zaokret u tehnologiji i taktici sukoba.

Na snimku snimljenom prošlog mjeseca kod grada Časiv Jar u Donjecku vidi se kako američki raketni sistem juri zemljanim putem dok ga dron prati s visine. Iako je snimak prekinut uoči udara, zaseban video prikazuje eksploziju koja potvrđuje uništenje jednog od najvrjednijih ukrajinskih oružja.

Napad je izveden od strane jedinice Rubikon, formirane u oktobru 2024. godine po nalogu ruskog ministra odbrane Andreja Belousova. Od tada je postala laboratorija za najmodernije tehnologije bespilotnog ratovanja, uključujući prvi poznati slučaj upotrebe FPV dronova sa optičkim vođenjem — gotovo nemogućih za ometanje.

Prema riječima Toma Withingtona iz britanskog odbrambenog instituta Rusi, “optički kablovi su praktično neometivi – tanke su poput ljudske dlake i fizički skoro neprimjetne.”

Himars sistemi, isporučeni Ukrajini iz SAD-a u broju od oko 40 komada, igrali su ključnu ulogu u poremećaju ruske logistike, komandnih centara i skladišta municije. Njihova snaga je ležala u mogućnosti da djeluju iz dubine teritorije, van dometa ruskog naoružanja. Stoga je njihovo postavljanje svega 10 kilometara od linije fronta, gdje je najnoviji sistem uništen, izuzetak koji ukazuje na pokušaj udara u dubinu neprijateljske teritorije.

Ovim posljednjim gubitkom broj uništenih Himarsa se popeo na četiri, što je relativno mali, ali strateški važan udarac ukrajinskom arsenalu – naročito u kontekstu mogućeg prekida američke vojne pomoći pod administracijom Donalda Trumpa, koja nije naznačila hoće li nastaviti isporuke.

Ono što dodatno zabrinjava Kijev jeste novi način izvođenja napada. Do sada su gubici Himars sistema uglavnom bili posljedica artiljerijskih i raketnih udara. No upotreba optički navođenog drona, koji fizički povezuje operatera i letjelicu ultratankim kablom, predstavlja prijetnju protiv koje ukrajinske elektronske mjere odbrane nemaju efikasan odgovor.

Rubikonove metode pokazale su se brutalno efikasnim tokom ruske ofanzive kod Kurska, gdje su dronovi simultano pogađali kratke dionice puteva, iz zasjeda uništavali konvoje i onesposobili stotine ukrajinskih vozila – uključujući oklopne transportere M2 Bradley i MaxxPro kamione.

Ukrajinski operateri dronova navodno su prostor iznad Kurska nazvali „cestom smrti“, budući da nije bilo moguće ni ometati ni zaobići ruske optičke dronove.

Sada kada je Rubikon preusmjeren na uništavanje visoko vrijednih meta poput Himarsa, Ukrajina se suočava s prijetnjom koja pogađa ne samo vojnu, već i simboličnu vrijednost zapadne podrške.

U periodu 2022–2023. godine upravo su Himars sistemi pomogli ukrajinskim snagama da natjeraju Rusiju na povlačenja iz gradova poput Hersona. Danas, bez naznaka novih isporuka i uz prijetnju napredne ruske tehnologije, taj strateški balans se ponovo narušava.

„Ako se brzo ne razvije efikasan odgovor, ovi napadi će se samo nastaviti“, upozorio je Withington. „Ne bih se iznenadio da Ukrajina završi kao evropsko bojno polje prekriveno kablovima, baš kao što su nekada bile doline u Njemačkoj tokom Hladnog rata.“