Kineska AI kompanija izazvala gubitke od bilion dolara na američkoj berzi

Poznati grčki ekonomista i bivši ministar ekonomije Yanis Varufakis analizirao je nagli uspon kineske kompanije DeepSeek, čiji je dolazak na tržište izazvao paniku među američkim tehnološkim gigantima i doveo do ogromnih finansijskih gubitaka.

Kineska kompanija DeepSeek promijenila je dinamiku globalnog tržišta vještačke inteligencije, uzrokujući gubitke od bilion dolara na njujorškoj berzi i NASDAQ-u. Njena poslovna strategija jasno pokazuje razliku između kapitala u oblaku, koji podupire tehno-feudalizam, i AI usluga koje su godinama bile precijenjene. Ovaj potez dodatno zaoštrava rivalstvo SAD-a i Kine, čiji je sukob odavno vezan za dominaciju u AI industriji.

DeepSeek – kineski odgovor na OpenAI

DeepSeek je kineska verzija ChatGPT-a, a ključna razlika je u poslovnom modelu – za razliku od OpenAI-ja, DeepSeek je potpuno besplatan. Prihod ostvaruje isključivo kroz prodaju usluga programerima, i to po znatno nižim cijenama od američkih konkurenata.

Pojava DeepSeeka označila je prijelaz od vlasničkih AI modela ka open-source tehnologiji, što je izazvalo potrese na tržištu. Čim je postao najskidanija aplikacija na Apple Storeu, DeepSeek je drastično oborio tržišnu vrijednost vodećih američkih AI kompanija.

Kako je DeepSeek promijenio pravila igre?

Tradicionalno, AI modeli su se bazirali na vlasničkim podacima i privatizaciji rezultata treniranja. No, DeepSeek je ovaj princip oborio stavljanjem rezultata treniranja u javnu sferu. To je omogućilo programerima širom svijeta da razvijaju sopstvene AI modele na osnovu njegovih algoritama, čime su srušene tržišne barijere koje su godinama štitile kompanije poput OpenAI-ja.

DeepSeekov besplatan AI prevodilac, koji nudi visoku preciznost, direktno ugrožava kompanije specijalizovane za jezične usluge, poput njemačkog Deepla.

Da li je tehno-feudalizam ugrožen?

Uprkos panici među američkim AI kompanijama, Varufakis ističe da je ugrožen samo model gdje se AI prodaje kao roba. Kapital u oblaku, koji dominira digitalnim tržištem i funkcioniše kao sredstvo kontrole korisničkog ponašanja, ostaje netaknut.

Primjer ovog principa je Amazonova Alexa – iako je besplatna, njen glavni cilj je modifikacija ponašanja korisnika u korist Amazonove e-trgovine. S druge strane, ChatGPT je bio komercijalni proizvod s pretplatom – i upravo je taj model sada ugrožen DeepSeekovim potezom.

Zaključak: AI tržište u prekretnici

DeepSeekov uspjeh označava kraj jedne ere u AI industriji. Američke kompanije koje su investirale u AI kao robu suočene su s velikim gubicima, dok tehno-feudalizam – u kojem dominiraju digitalne platforme poput Amazona – i dalje jača.

SAD su godinama vjerovale u svoju superiornost u AI tehnologiji, ali sada se suočavaju s kineskim izazovom koji bi mogao promijeniti tok globalnog tehnološkog nadmetanja. Da li je ovo novi “Sputnjik momenat” u borbi za dominaciju u vještačkoj inteligenciji?

Ostaje da se vidi kako će američka administracija, ali i ključni igrači poput Donalda Trumpa i Elona Muska, odgovoriti na ovaj izazov.